دوره 9، شماره 1 - ( بهار 1402 )
جلد 9 شماره 1 صفحات 19-8 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shahmoradi L, Akbarian M, Naemi R, Ebrahimi M. Determining the Minimum Data Set of Amblyopia Electronic Health Record. JMIS 2023; 9 (1) :8-19
URL: http://jmis.hums.ac.ir/article-1-356-fa.html
URL: http://jmis.hums.ac.ir/article-1-356-fa.html
شاهمرادی لیلا، اکبریان مینا، نعیمی رویا، ابراهیمی مریم. تعیین مجموعه حداقل داده پرونده الکترونیک سلامت تنبلی چشم. اطلاع‌رسانی پزشکی نوین. 1402; 9 (1) :8-19
گروه مدیریت اطلاعات سلامت، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، اردبیل، ایران.
متن کامل [PDF 2644 kb]
(1402 دریافت)
| چکیده (HTML) (1733 مشاهده)
References
متن کامل: (1326 مشاهده)
مقدمه
یکی از ناتوانی‌های شایع در بین کودکان، اختلال در بینایی است. اختلال در بینایی اغلب منجر به تعدادی از اختلالات روانی مانند اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، اختلالات در یادگیری و نارساخوانی میشود [1]. طبق مطالعات انجام‌شده حدود 85 درصد از معلومات انسان ازطریق چشم‌ها به دست می‌آید، بنابراین سلامت چشم و جلوگیری از تنبل شدن آن امری بسیار ضروری است [2]. تنبلی چشم یا آمبلیوپی عبارت است از کاهش حدت یک‌طرفه یا دو طرفه بینایی بدون وجود علت جسمانی یا عوامل پاتولوژیک مشخص که به‌عنوان نقصی اکتسابی در دوران کودکی تعریف میشود [3]. معمولاً کیفیت زندگی کودکان مبتلا به آمبلیوپی در مقایسه با کودکان عادی کاهش می‌یابد و همچنین عملکرد تحصیلی آن‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد [1]. غربالگری حدت بینایی، روش معمول شناسایی اختلالات بینایی در سنین خردسالی است. هدف از غربالگری بینایی تشخیص و به‌دنبال آن درمان به موقع عیوب بینایی (پیشگیری سطح اول) و شناسایی زودرس و درمان تنبلی چشم (پیشگیری سطح دوم) است [4].
بررسی وضعیت بینایی توسط پزشکان و کارشناسان سلامت در خانه بهداشت، پایگاه‌های سنجش سلامت و مراکز بهداشتی درمانی مراقبت‌های بهداشتی کودکان انجام میشود [5]. سامانه یکپارچه بهداشت (سامانه سیب) یکی از سامانه‌های الکترونیکی است که توسط معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌عنوان بخشی از پرونده الکترونیک سلامت برای کلیه شهروندان تابعه ایران تهیه و از اوائل سال 1395 بهره برداری شد [6]. برخی از اهداف این سامانه عبارت‌اند از: پیاده‌سازی پرونده الکترونیک سلامت و دسترسی عموم مردم به آن، ارائه یکپارچه خدمات سلامت به عموم ایرانیان، ارتقای سطح کیفی خدمات سلامت و ارائه خدمات سلامت براساس نیازهای اختصاصی گروه‌های سنی به‌ویژه گروه‌های در معرض خطر (مادران، کودکان و سالمندان) [7].
نتایج مطالعه هژیر و همکاران نشان داد که ازنظر کاربران، سامانه سیب برای رفع نیازهای اطلاعاتی در ابعاد حل مشکلات و تصمیم‌گیری منطقی، بسیار ضعیف و ناکارآمد است. از دلایل احتمالی عدم حصول انتظار کاربران در ابعاد فوق، می‌توان به ضعف برنامه‌نویسی و طراحی سیستم، عدم توانایی استفاده صحیح از حجم زیاد داده‌های جمع‌آوری‌شده و آموزش ندیدن کاربران برای استفاده از قابلیت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری اشاره کرد [8].
کبیر و همکاران در مطالعه خود، کمترین رضایت‌مندی را مربوط به حجم و تعدد حیطه‌ها، تعداد سؤالات و گزینه‌های مندرج در سامانه سیب بیان کردند. بعضی از سازمان‌های مراقبت بهداشتی در کشورهای پیشرو برای جلوگیری از جمع‌آوری داده‌های غیرضروری، بر مجموعه حداقل داده‌ها به‌عنوان روش استاندارد گردآوری، ذخیره و توزیع داده‌های سلامت تأکید کرده‌اند [6]. مجموعه حداقل داده‌ها به‌عنوان ابزاری استاندارد برای جمع‌آوری و پردازش داده‌های باکیفیت، یکپارچه‌سازی اطلاعات بهداشتی و مبنایی برای دستیابی به کارایی، اثربخشی در مراقبت‌های بهداشتی است [5, 6, 7, 8, 9, 10]. این مجموعه داده، با ارائه چارچوبی برای دسترسی به اطلاعات دقیق سلامت بیماران، ازجمله اطلاعات جمعیت‌شناختی و بالینی و برنامه مراقبت از بیماران، از ارتباط مؤثر بین ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و تصمیم‌گیرندگان پشتیبانی می‌کند [10].
مطالعات حاکی از آن است که طراحی مجموعه حداقل داده، ویژگی‌های آن‌ها در دیکشنری داده، فرم‌های ساختاریافته برای ورود داده‌ها و تعیین نوع و تعداد کاراکترها می‌تواند مبادله اطلاعات و کیفیت مراقبت های بالینی را بهبود بخشد [11, 12]. ازآنجاکه طبق بررسی‌های صورت‌گرفته تا زمان انجام این پژوهش در منابع اطلاعاتی، درزمینه تعیین مجموعه حداقل داده تنبلی چشم در ایران هیچ مطالعه‌ای صورت نگرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین مجموعه حداقل داده‌های تنبلی چشم انجام شد تا بستر مناسبی را برای تسهیل به اشتراک‌گذاری اطلاعات بیماران و ارتقا کیفیت مستندسازی در پرونده الکترونیک ایجاد کند.
مواد و روش‌ها
این پژوهش کاربردی، به‌صورت ترکیبی از روش کمی و کیفی در سال 1399 انجام شد، به‌طوری‌که تعیین عناصر داده پیشنهادی از طریق تکنیک دلفی و تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از آمار توصیفی انجام شد.
گام اول
به منظور تعیین مجموعه حداقل داده در گام اول برای یافتن مطالعات و شواهد مرتبط، بررسی متون انجام شد، در این راستا، موتور جست‌وجوی گوگل، پایگاه‌های معتبر اطلاعاتی انگلیسی ازجمله پابمد، اسکوپوس،گوگل‌اسکالر و وب‌آو‌ساینس و پایگاه‌های اطلاعات فارسی پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مگیران و سامانه دانش‌گستر برکت برای جست‌وجو به کارگرفته شد و از کلیدواژه‌های Minimum data set, Lazy Eye, Amblyopia, Electronic health record، مجموعه حداقل داده، تنبلی چشم استفاده شد. راهبرد جست‌وجو در جدول شماره 1 ارائه شده است.
با هدف شناسایی عناصر داده تنبلی چشم مطالعات تحقیقاتی به زبان انگلیسی و فارسی با متن کامل دردسترس و منتشرشده بدون محدودیت زمانی در نظر گرفته شد و معیارهای خروج مقالات مروری غیر از زبان انگلیسی از نوع غیرتحقیقاتی مانند چکیده‌های کنفرانس، نامه به سردبیر در نظر گرفته شد. مقالات بازیابی‌شده برای یافتن مجموعه حداقل داده مناسب توسط محققان بررسی شد.
گام دوم
در گام دوم، 150 پرونده بدون نقص بیماران مبتلا به تنبلی چشم ازطریق جدول مورگان و به‌صورت تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین جلسات هم‌اندیشی با 20 نفر از دستیاران تخصصی چشم‌پزشکی، متخصصان دوره تکمیلی، اساتید فوقتخصص و پرستاران درمانگاه تنبلی چشم بیمارستان فارابی که به‌صورت خبرگان دردسترس انتخاب شده بودند، برای کشف مجموعه داده‌های شناسایی‌نشده از قلم افتاده برگزار شد.
گام سوم
در این گام، براساس یافته‌های مراحل قبلی، پرسش‌نامه‌ای شامل 2 بخش طراحی شد، بخش اول در برگیرنده «اطلاعات جمعیت‌شناختی متخصصان» شامل 3 سؤال و بخش دوم نظرخواهی از متخصصان درخصوص بررسی «مجموعه پیشنهادی حداقل داده تنبلی چشم» بود که سؤالات پرسش‌نامه در مقیاس 5 درجه‌ای لیکرت از گزینه «کاملاً مخالفم» تا «کاملاً موافقم» تنظیم شد، همچنین یک سؤال باز هم در انتها قرار داده شد تا عناصر پیشنهادی و نظرات خبرگان درج شود. مؤلفه‌های پیشنهادی اولیه پرسش‌نامه شامل اطلاعات بالینی (30 عنصر دادهای) و جمعیت‌شناختی بیمار (14 عنصر دادهای) و همچنین اطلاعات مربوط به آزمون‌های حسی (11 عنصر دادهای) و نوع انحراف چشم (22 عنصر دادهای) و تجویز پزشک (10 عنصر دادهای) و طرح درمان (11 عنصر دادهای) بود.
گام چهارم
در گام چهارم، روایی پرسش‌نامه با استفاده از روش روایی محتوا و روش روایی صوری توسط 6 نفر متخصص چشم‌پزشکی، مدیریت اطلاعات سلامت و انفورماتیک پزشکی تأیید شد.
گام پنجم
در این گام پایایی پرسش‌نامه بررسی شد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 88 درصد تأیید شد و تغییرات لازم در جهت اصلاح بخش‌هایی از پرسش‌نامه صورت گرفت.
گام ششم
در گام ششم، نظرات 20 نفر از دستیاران تخصصی چشم‌پزشکی، متخصصان دوره تکمیلی، اساتید فوقتخصص و پرستاران درمانگاه تنبلی چشم بیمارستان فارابی درخصوص «مجموعه پیشنهادی حداقل داده تنبلی چشم» بر اساس نمونه در دسترس دریافت شد. نتایج مورد بررسی قرار گرفت و برای تحلیل داده‌ها، نمرات کسب‌شده در نسخه 20 نرم‌افزار SPSS وارد و میانگین پاسخ به هر مؤلفه محاسبه شد. به این صورت مواردی که میزان توافق کمتر از میانگین (0-2/5) را داشتند، حذف شدند و معیار لحاظ شدن هر عنصر داده، قرار گرفتن هر مؤلفه در بازه (3-5) به بعد بود، عناصر دادهای که نمره میانگین بین 2/5-3 را داشتند، به دور دوم دلفی وارد می‌شدند که در این پژوهش تمام عناصر داده توافق بالاتر از 3 کسب کردند و درنتیجه آزمون دلفی در یک مرحله انجام شد و 92 عنصر داده تأیید شدند.
کلیه مراحل این مطالعه با در نظر گرفتن اصل امانت‌داری و رعایت محرمانگی اطلاعات شرکت‌کنندگان انجام شد. این بیمارستان به‌عنوان قطب علمی چشم پزشکی ایران ثبت شده است و به همین دلیل به‌عنوان محیط پژوهش انتخاب شد.
یافته‌ها
در تصویر شماره 1 روند انتخاب و غربالگری مقالات ارائه شده است.
یکی از ناتوانی‌های شایع در بین کودکان، اختلال در بینایی است. اختلال در بینایی اغلب منجر به تعدادی از اختلالات روانی مانند اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، اختلالات در یادگیری و نارساخوانی میشود [1]. طبق مطالعات انجام‌شده حدود 85 درصد از معلومات انسان ازطریق چشم‌ها به دست می‌آید، بنابراین سلامت چشم و جلوگیری از تنبل شدن آن امری بسیار ضروری است [2]. تنبلی چشم یا آمبلیوپی عبارت است از کاهش حدت یک‌طرفه یا دو طرفه بینایی بدون وجود علت جسمانی یا عوامل پاتولوژیک مشخص که به‌عنوان نقصی اکتسابی در دوران کودکی تعریف میشود [3]. معمولاً کیفیت زندگی کودکان مبتلا به آمبلیوپی در مقایسه با کودکان عادی کاهش می‌یابد و همچنین عملکرد تحصیلی آن‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد [1]. غربالگری حدت بینایی، روش معمول شناسایی اختلالات بینایی در سنین خردسالی است. هدف از غربالگری بینایی تشخیص و به‌دنبال آن درمان به موقع عیوب بینایی (پیشگیری سطح اول) و شناسایی زودرس و درمان تنبلی چشم (پیشگیری سطح دوم) است [4].
بررسی وضعیت بینایی توسط پزشکان و کارشناسان سلامت در خانه بهداشت، پایگاه‌های سنجش سلامت و مراکز بهداشتی درمانی مراقبت‌های بهداشتی کودکان انجام میشود [5]. سامانه یکپارچه بهداشت (سامانه سیب) یکی از سامانه‌های الکترونیکی است که توسط معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌عنوان بخشی از پرونده الکترونیک سلامت برای کلیه شهروندان تابعه ایران تهیه و از اوائل سال 1395 بهره برداری شد [6]. برخی از اهداف این سامانه عبارت‌اند از: پیاده‌سازی پرونده الکترونیک سلامت و دسترسی عموم مردم به آن، ارائه یکپارچه خدمات سلامت به عموم ایرانیان، ارتقای سطح کیفی خدمات سلامت و ارائه خدمات سلامت براساس نیازهای اختصاصی گروه‌های سنی به‌ویژه گروه‌های در معرض خطر (مادران، کودکان و سالمندان) [7].
نتایج مطالعه هژیر و همکاران نشان داد که ازنظر کاربران، سامانه سیب برای رفع نیازهای اطلاعاتی در ابعاد حل مشکلات و تصمیم‌گیری منطقی، بسیار ضعیف و ناکارآمد است. از دلایل احتمالی عدم حصول انتظار کاربران در ابعاد فوق، می‌توان به ضعف برنامه‌نویسی و طراحی سیستم، عدم توانایی استفاده صحیح از حجم زیاد داده‌های جمع‌آوری‌شده و آموزش ندیدن کاربران برای استفاده از قابلیت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری اشاره کرد [8].
کبیر و همکاران در مطالعه خود، کمترین رضایت‌مندی را مربوط به حجم و تعدد حیطه‌ها، تعداد سؤالات و گزینه‌های مندرج در سامانه سیب بیان کردند. بعضی از سازمان‌های مراقبت بهداشتی در کشورهای پیشرو برای جلوگیری از جمع‌آوری داده‌های غیرضروری، بر مجموعه حداقل داده‌ها به‌عنوان روش استاندارد گردآوری، ذخیره و توزیع داده‌های سلامت تأکید کرده‌اند [6]. مجموعه حداقل داده‌ها به‌عنوان ابزاری استاندارد برای جمع‌آوری و پردازش داده‌های باکیفیت، یکپارچه‌سازی اطلاعات بهداشتی و مبنایی برای دستیابی به کارایی، اثربخشی در مراقبت‌های بهداشتی است [5, 6, 7, 8, 9, 10]. این مجموعه داده، با ارائه چارچوبی برای دسترسی به اطلاعات دقیق سلامت بیماران، ازجمله اطلاعات جمعیت‌شناختی و بالینی و برنامه مراقبت از بیماران، از ارتباط مؤثر بین ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و تصمیم‌گیرندگان پشتیبانی می‌کند [10].
مطالعات حاکی از آن است که طراحی مجموعه حداقل داده، ویژگی‌های آن‌ها در دیکشنری داده، فرم‌های ساختاریافته برای ورود داده‌ها و تعیین نوع و تعداد کاراکترها می‌تواند مبادله اطلاعات و کیفیت مراقبت های بالینی را بهبود بخشد [11, 12]. ازآنجاکه طبق بررسی‌های صورت‌گرفته تا زمان انجام این پژوهش در منابع اطلاعاتی، درزمینه تعیین مجموعه حداقل داده تنبلی چشم در ایران هیچ مطالعه‌ای صورت نگرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین مجموعه حداقل داده‌های تنبلی چشم انجام شد تا بستر مناسبی را برای تسهیل به اشتراک‌گذاری اطلاعات بیماران و ارتقا کیفیت مستندسازی در پرونده الکترونیک ایجاد کند.
مواد و روش‌ها
این پژوهش کاربردی، به‌صورت ترکیبی از روش کمی و کیفی در سال 1399 انجام شد، به‌طوری‌که تعیین عناصر داده پیشنهادی از طریق تکنیک دلفی و تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از آمار توصیفی انجام شد.
گام اول
به منظور تعیین مجموعه حداقل داده در گام اول برای یافتن مطالعات و شواهد مرتبط، بررسی متون انجام شد، در این راستا، موتور جست‌وجوی گوگل، پایگاه‌های معتبر اطلاعاتی انگلیسی ازجمله پابمد، اسکوپوس،گوگل‌اسکالر و وب‌آو‌ساینس و پایگاه‌های اطلاعات فارسی پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مگیران و سامانه دانش‌گستر برکت برای جست‌وجو به کارگرفته شد و از کلیدواژه‌های Minimum data set, Lazy Eye, Amblyopia, Electronic health record، مجموعه حداقل داده، تنبلی چشم استفاده شد. راهبرد جست‌وجو در جدول شماره 1 ارائه شده است.
با هدف شناسایی عناصر داده تنبلی چشم مطالعات تحقیقاتی به زبان انگلیسی و فارسی با متن کامل دردسترس و منتشرشده بدون محدودیت زمانی در نظر گرفته شد و معیارهای خروج مقالات مروری غیر از زبان انگلیسی از نوع غیرتحقیقاتی مانند چکیده‌های کنفرانس، نامه به سردبیر در نظر گرفته شد. مقالات بازیابی‌شده برای یافتن مجموعه حداقل داده مناسب توسط محققان بررسی شد.
گام دوم
در گام دوم، 150 پرونده بدون نقص بیماران مبتلا به تنبلی چشم ازطریق جدول مورگان و به‌صورت تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین جلسات هم‌اندیشی با 20 نفر از دستیاران تخصصی چشم‌پزشکی، متخصصان دوره تکمیلی، اساتید فوقتخصص و پرستاران درمانگاه تنبلی چشم بیمارستان فارابی که به‌صورت خبرگان دردسترس انتخاب شده بودند، برای کشف مجموعه داده‌های شناسایی‌نشده از قلم افتاده برگزار شد.
گام سوم
در این گام، براساس یافته‌های مراحل قبلی، پرسش‌نامه‌ای شامل 2 بخش طراحی شد، بخش اول در برگیرنده «اطلاعات جمعیت‌شناختی متخصصان» شامل 3 سؤال و بخش دوم نظرخواهی از متخصصان درخصوص بررسی «مجموعه پیشنهادی حداقل داده تنبلی چشم» بود که سؤالات پرسش‌نامه در مقیاس 5 درجه‌ای لیکرت از گزینه «کاملاً مخالفم» تا «کاملاً موافقم» تنظیم شد، همچنین یک سؤال باز هم در انتها قرار داده شد تا عناصر پیشنهادی و نظرات خبرگان درج شود. مؤلفه‌های پیشنهادی اولیه پرسش‌نامه شامل اطلاعات بالینی (30 عنصر دادهای) و جمعیت‌شناختی بیمار (14 عنصر دادهای) و همچنین اطلاعات مربوط به آزمون‌های حسی (11 عنصر دادهای) و نوع انحراف چشم (22 عنصر دادهای) و تجویز پزشک (10 عنصر دادهای) و طرح درمان (11 عنصر دادهای) بود.
گام چهارم
در گام چهارم، روایی پرسش‌نامه با استفاده از روش روایی محتوا و روش روایی صوری توسط 6 نفر متخصص چشم‌پزشکی، مدیریت اطلاعات سلامت و انفورماتیک پزشکی تأیید شد.
گام پنجم
در این گام پایایی پرسش‌نامه بررسی شد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 88 درصد تأیید شد و تغییرات لازم در جهت اصلاح بخش‌هایی از پرسش‌نامه صورت گرفت.
گام ششم
در گام ششم، نظرات 20 نفر از دستیاران تخصصی چشم‌پزشکی، متخصصان دوره تکمیلی، اساتید فوقتخصص و پرستاران درمانگاه تنبلی چشم بیمارستان فارابی درخصوص «مجموعه پیشنهادی حداقل داده تنبلی چشم» بر اساس نمونه در دسترس دریافت شد. نتایج مورد بررسی قرار گرفت و برای تحلیل داده‌ها، نمرات کسب‌شده در نسخه 20 نرم‌افزار SPSS وارد و میانگین پاسخ به هر مؤلفه محاسبه شد. به این صورت مواردی که میزان توافق کمتر از میانگین (0-2/5) را داشتند، حذف شدند و معیار لحاظ شدن هر عنصر داده، قرار گرفتن هر مؤلفه در بازه (3-5) به بعد بود، عناصر دادهای که نمره میانگین بین 2/5-3 را داشتند، به دور دوم دلفی وارد می‌شدند که در این پژوهش تمام عناصر داده توافق بالاتر از 3 کسب کردند و درنتیجه آزمون دلفی در یک مرحله انجام شد و 92 عنصر داده تأیید شدند.
کلیه مراحل این مطالعه با در نظر گرفتن اصل امانت‌داری و رعایت محرمانگی اطلاعات شرکت‌کنندگان انجام شد. این بیمارستان به‌عنوان قطب علمی چشم پزشکی ایران ثبت شده است و به همین دلیل به‌عنوان محیط پژوهش انتخاب شد.
یافته‌ها
در تصویر شماره 1 روند انتخاب و غربالگری مقالات ارائه شده است.
بررسی مشخصات فردی صاحب نظران در نظرسنجی از طریق پرسش‌نامه، حاکی از آن بود که 75 درصد از شرکت‌کنندگان را مرد، 45 درصد از شرکت‌کنندگان با سابقه کار زیر 5 سال و 35 درصد شرکت‌کنندگان را دستیاران تخصصی چشم‌پزشکی تشکیل دادند. در تصاویر شماره 2، 3، 4 اطلاعات جمعیت‌شناختی جامعه پژوهش ارائه شده است.
جدول شماره 2 عناصر داده تأییدشده توسط صاحب‌نظران این حوزه را نشان داده است.
از میان 98 عناصر داده، برخی از عناصر داده ازجمله زبان، مذهب، قومیت، نوع بیمه، شماره بیمه و نوع انحراف چشم تورشنال یا چرخشی مطابق نظرات خبرگان حذف شد و نهایتاً 92 عنصر داده تأیید شد. پیشنهاداتی درخصوص تفکیک عناصر داده توسط متخصصان ارائه شده بود و با تأیید تیم پژوهشی در عناصر داده اعمال شد. همچنین درخصوص زمان مشخص شدن انحراف چشم بیمار، برخی از صاحب‌نظران تعریف خاص‌تری از نوزادی و کودکی (نوزادی، زیر یک سال و کودکی، 1-7) را عنوان کردند. عناصر داده همراه با میانگین هر کدام از موارد پذیرفته‌شده در جدول شماره 2 آورده شده است. عناصر دادهای اطلاعات جمعیت‌شناختی شامل کد ملی، نام و نام‌خانوادگی بیمار، جنسیت، شماره پذیرش بالاترین میانگین (4/6) را کسب کردند و نام پدر و آدرس و تلفن با میانگین 3/4، کمترین میانگین را کسب کردند. عناصر داده اطلاعات بالینی به 5 دسته کلی اطلاعات بالینی بیمار، زمان مشخص شدن انحراف چشم، علت انحراف چشم، شکایت اصلی بیمار و معاینه چشمی بیمار تقسیم شد.
در دسته اطلاعات بالینی بیمار سابقه بیماری با میانگین 4/75 بالاترین امتیاز را کسب کرد. در دسته زمان مشخص شدن انحراف چشم کودک 1-7 سال، بالاترین میانگین را کسب کرد (3/45). در دسته علت انحراف چشم، مشکلات مغزی با 4/45، الاترین میانگین را کسب کرد. در دسته شکایت اصلی بیمار دوبینی (3/2)، کمترین میانگین را به دست آورد. در دسته معاینه چشمی بیمار، تعیین عیب انکساری بدون قطره چشم راست و چپ، کمترین میانگین (3/3) را کسب کرد. عناصر داده نوع انحراف چشم به 6 دسته نوع انحراف چشم، الگوی انحراف، وضـعیت چانـه، خم شدن سر به سـمت شـانه یا کج گرفتن سر به سمت یکی از شانه‌ها، نیستاگموس و گردش صورت تقسیم شد. عنصر داده هیپوتروپیا یا انحراف چشم به پایین در دسته نوع انحراف چشم (4/1) و عنصر داده جهشی (جرکی) (4/05) در دسته نیستاگموس بالاترین میانگین را کسب کردند. عناصر داده تست‌های حسی در 6 دسته کلی جای گرفت که عنصر داده ساب ریشن تست باگولینی (4/05) و توانایی درک عمق یا دید 3 بعدی بالاترین میانگین را کسب کردند (4/05). در عناصر داده تجویز پزشک مشاوره نورولوژی کمترین میانگین را به دست آورد (3/65) و در عناصر داده طرح درمان تمرین اورتوپتیک کمترین میانگین (3/4) و تزریق بوتاکس (4/05) و جراحی نوبت دوم چشم راست (4/05) و چپ (4/05) بالاترین میانگین را کسب کردند.
بحث
بی‌شک پرونده الکترونیک سلامت می‌تواند به‌عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی در عرصه مراقبت سلامت به‌عنوان ابزاری کارآمد برای مستندسازی، تبادل اطلاعات و مشارکت سازمان‌های مراقبت سلامت ازطریق تعیین مجموعه حداقل داده مورد استفاده قرار گیرد. براساس یافته‌ها، مجموعه حداقل داده تنبلی چشم به‌ٔطورکلی دربرگیرنده اطلاعات جمعیت‌شناختی بیمار جهت شناسایی بیمار و پیگیری مراجعات بعدی، اطلاعات بالینی بیمار جهت داشتن سابقه‌ای از بیماری و اقدامات انجام‌شده درخصوص رفع مشکل فرد، معاینات بینایی، مشاوره‌های صورت‌گرفته برای وی، تجویز پزشک، تست‌های حسی و طرح درمان بود. مطالعه کونر و همکاران در سال 2011 برای ثبت اطلاعات بیماری گلوکوم چشم در دالاس انجام شد. اطلاعات مورد نیاز سامانه شامل سن، نژاد، جنس، تشخیص، بینایی، ضخامت قرنیه، فشار داخلی چشم، کاپ دیسک، میدان بینایی، داروهای مورد استفاده و نوع جراحی بود [13].
در کالج چشم‌پزشکی انگلیس مطالعه‌ای تحت عنوان «حداقل داده‌های لازم برای جداشدگی شبکیه» انجام شد. در این پژوهش داده‌های ضروری در 5 دسته متوالی:
1. داده‌های جمعیت شناختی،
2. ارزیابی اولیه ویژگی‌های چشم و جداشدگی شبکیه،
3. چشم مقابل شامل انحراف، انحراف قبلی، حدت، زجاجیه، خونریزی زجاجیه، ضایعات مستعدکننده، پارگی شبکیه،
4. عمل جراحی،
5. ارزیابی نهایی تعیین شده بود [14].
در این مطالعه، اطلاعات جمعیت‌شناختی و اطلاعات چشم‌پزشکی و معاینات چشمی با مطالعه حاضر هم‌خوانی و مطابقت داشت، اما سایر اطلاعاتی که هم‌خوانی نداشتند، به‌دلیل عدم نیاز به این داده‌ها در تنبلی چشم بود.
در مطالعه شهبازی و همکاران با عنوان «تعیین عناصر دادهای بیماری چشمی یووئیت»، حداقل عناصر دادهای پرونده الکترونیک بیماران یووئیت با 5 گروه اطلاعات جمعیت‌شناختی، اطلاعات بالینی بیمار، اطلاعات آزمایشگاهی، نوع یووئیت، توصیه‌های درمانی، اطلاعات تصاویر چشم‌پزشکی ارائه شد که در مقایسه با پژوهش حاضر، دارای عناصر دادهای مشترکی مانند اطلاعات جمعیت‌شناختی، اطلاعات آزمایشگاهی و امکان آپلود تصاویر و گزارشات پزشکی بود [15].
مطالعه‌ای تحت عنوان «تعیین عناصر اطلاعاتی و مجموعه حداقل داده‌های مورد نیاز جهت ایجاد پرونده الکترونیک تحت وب بیماران مبتلا به گلوکوم»، توسط قاضی‌سعیدی و همکاران انجام شد. در این مطالعه، اطلاعات بیماران به‌صورت کلی در 3 محور اطلاعات هویتی، بالینی و سوابق بیمار دسته‌بندی شد که از لحاظ عناصر داده، یافته‌های این مطالعه تا حدود زیادی با مطالعه کنونی مطابقت دارد و تنها ازنظر برخی عناصر دادهای خاص بیماری گلوکوم و دسته‌بندی عناصر داده، هم‌خوانی وجود ندارد [16]. صباغی و همکاران در مطالعه خود با عنوان «ثبت بیماری‌های ارثی شبکیه در ایران» به 151 عنصر داده در 8 گروه شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی، ویژگی‌های ارثی، سابقه وضعیت سیستمیک و چشم، داده‌های بانک‌های زیستی، معاینه بصری، یافته‌های چشم، داده‌های پاراکلینیکی و یافته‌های ژنتیکی دست یافتند [17].
برخی از عناصر داده جمعیت‌شناختی و اطلاعات مربوط به چشم پزشکی و معاینات چشمی با مطالعه کنونی همراستا بود و برخی عناصر داده به‌دلیل تخصصی بودن داده‌های انواع مختلف بیماری‌های چشم هم‌خوانی نداشت که می‌توان به مواردی همچون انواع روش‌های معاینات چشمی، تست‌های پاراکلنیکی و تشخیص بیماری‌ها و روش‌های درمانی پیشنهادی خاص شبیکه و غیره اشاره کرد.
محمود و همکاران در مطالعه‌ای، مجموعه استانداردی را برای افراد مبتلا به آب مروارید را در 3 دسته کلی: معیارهای توصیه‌شده برای ثبت اطلاعات قبل از عمل (مشخصات جمعیت‌شناختی، سابقه مشکلات چشمی و بیماری‌های همراه، حدت بینایی قبل از عمل و عملکرد بینایی گزارش‌شده توسط بیمار)، نتایج حین عمل (مشکلات مربوط به کپسول، دررفتگی قطعات هسته لنز در زجاجیه و سایر عوارض)، پیامدهای بعد از عمل (بینایی، عیوب انکساری، عملکرد بینایی گزارش‌شده توسط بیمار و عوارض اولیه و دیرهنگام جراحی) تعریف کردند [18]. همان‌طورکه بیان شد، باتوجه‌به رویکردهای مختلف تشخیصی و درمانی عناصر داده مختلفی برای بیماری‌های مختلف حوزه چشم‌پزشکی به کار گرفته میشود که ممکن است برای سایر تخصص‌ها کاربردی نداشته باشد.
ازجمله محدودیت‌های پژوهش، می‌توان به نداشتن زمان کافی پزشکان جهت دریافت مشاوره، ناخوانا بودن بسیاری از پرونده‌های بیماران و اینکه تعیین مجموعه حداقل داده‌ها فقط محدود به مرکز چشم‌پزشکی فارابی بود، اشاره کرد. به‌دلیل شلوغ بودن درمانگاه و نداشتن زمان کافی بعضی از پزشکان امکان استفاده از مشاوره و نظرات آن‌ها وجود نداشت، با مراجعات متعدد و یا با تماس تلفنی و یا ایمیل از مشاوره و نظرات آن‌ها استفاده شد. ناخوانایی پرونده‌ها سبب می‌شد بررسی آن‌ها دشوار شود. برای حل این مشکل از پرستاران و برخی از پزشکان کمک گرفته شد. پیشنهاد میشود در مطالعات بعدی تعیین مجموعه حداقل داده در سطح ملی تعیین شود.
نتیجه‌گیری
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که تعیین مجموعه حداقل داده‌های تنبلی چشم، گامی مؤثر در جهت یکپارچه‌سازی اطلاعات این بیماران در ایران بوده است و موجبات بهبود مدیربت اطلاعات بیماران تنبلی چشم، افزایش کارایی، اثربخشی در مراقبت‌های بهداشتی، ارتباط مؤثر بین ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و تصمیم‌گیرندگان و امکان مقایسه اطلاعات را فراهم می‌آورد. درواقع با تعیین مجموعه حداقل داده‌های پرونده الکترونیک تنبلی چشم منطبق با شرایط اجتماعی و سلامت ایران، امکان ذخیره و بازیابی استاندارد اطلاعات این بیماران در قالب مجموعه حداقل داده با هدف ارتقا کیفیت مراقبت بهداشتی امکان‌پذیر میشود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه دارای تأییدیه اخلاقی به شماره IR.TUMS.SPH.REC.1398.290از دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
حامی مالی
پژوهش حاضر بخشی از پایان‌نامه با عنوان طراحی و ارزیابی پرونده الکترونیک تحت وب بیماران تنبلی چشم برای دریافت گواهی‌نامه دوره توانمندسازی سطح ارشد رشته فناوری اطلاعات سلامت (در مقطع کارشناسی ارشد رشته فناوری اطلاعات سلامت)، مصوب دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با کد 5271 در سال 1399 می‌باشد. این مقاله با حمایت مالی معاونت تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است.
مشارکت نویسندگان
طراحی مطالعه، روش کار و تأمین مالی: لیلا شاهمرادی؛ نگارش-نقد و ویرایش: رویا نعیمی و مریم ابراهیمی؛ منابع: مینا اکبریان و مریم ابراهیمی؛ نظارت: لیلا شاهمرادی و رویا نعیمی؛ بررسی مطالعه و نگارش پیش‌نویس اصلی: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از تمامی متخصصانی که در این پژوهش ما را یاری کردند، تشکر و قدردانی میشود.
از میان 98 عناصر داده، برخی از عناصر داده ازجمله زبان، مذهب، قومیت، نوع بیمه، شماره بیمه و نوع انحراف چشم تورشنال یا چرخشی مطابق نظرات خبرگان حذف شد و نهایتاً 92 عنصر داده تأیید شد. پیشنهاداتی درخصوص تفکیک عناصر داده توسط متخصصان ارائه شده بود و با تأیید تیم پژوهشی در عناصر داده اعمال شد. همچنین درخصوص زمان مشخص شدن انحراف چشم بیمار، برخی از صاحب‌نظران تعریف خاص‌تری از نوزادی و کودکی (نوزادی، زیر یک سال و کودکی، 1-7) را عنوان کردند. عناصر داده همراه با میانگین هر کدام از موارد پذیرفته‌شده در جدول شماره 2 آورده شده است. عناصر دادهای اطلاعات جمعیت‌شناختی شامل کد ملی، نام و نام‌خانوادگی بیمار، جنسیت، شماره پذیرش بالاترین میانگین (4/6) را کسب کردند و نام پدر و آدرس و تلفن با میانگین 3/4، کمترین میانگین را کسب کردند. عناصر داده اطلاعات بالینی به 5 دسته کلی اطلاعات بالینی بیمار، زمان مشخص شدن انحراف چشم، علت انحراف چشم، شکایت اصلی بیمار و معاینه چشمی بیمار تقسیم شد.
در دسته اطلاعات بالینی بیمار سابقه بیماری با میانگین 4/75 بالاترین امتیاز را کسب کرد. در دسته زمان مشخص شدن انحراف چشم کودک 1-7 سال، بالاترین میانگین را کسب کرد (3/45). در دسته علت انحراف چشم، مشکلات مغزی با 4/45، الاترین میانگین را کسب کرد. در دسته شکایت اصلی بیمار دوبینی (3/2)، کمترین میانگین را به دست آورد. در دسته معاینه چشمی بیمار، تعیین عیب انکساری بدون قطره چشم راست و چپ، کمترین میانگین (3/3) را کسب کرد. عناصر داده نوع انحراف چشم به 6 دسته نوع انحراف چشم، الگوی انحراف، وضـعیت چانـه، خم شدن سر به سـمت شـانه یا کج گرفتن سر به سمت یکی از شانه‌ها، نیستاگموس و گردش صورت تقسیم شد. عنصر داده هیپوتروپیا یا انحراف چشم به پایین در دسته نوع انحراف چشم (4/1) و عنصر داده جهشی (جرکی) (4/05) در دسته نیستاگموس بالاترین میانگین را کسب کردند. عناصر داده تست‌های حسی در 6 دسته کلی جای گرفت که عنصر داده ساب ریشن تست باگولینی (4/05) و توانایی درک عمق یا دید 3 بعدی بالاترین میانگین را کسب کردند (4/05). در عناصر داده تجویز پزشک مشاوره نورولوژی کمترین میانگین را به دست آورد (3/65) و در عناصر داده طرح درمان تمرین اورتوپتیک کمترین میانگین (3/4) و تزریق بوتاکس (4/05) و جراحی نوبت دوم چشم راست (4/05) و چپ (4/05) بالاترین میانگین را کسب کردند.
بحث
بی‌شک پرونده الکترونیک سلامت می‌تواند به‌عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی در عرصه مراقبت سلامت به‌عنوان ابزاری کارآمد برای مستندسازی، تبادل اطلاعات و مشارکت سازمان‌های مراقبت سلامت ازطریق تعیین مجموعه حداقل داده مورد استفاده قرار گیرد. براساس یافته‌ها، مجموعه حداقل داده تنبلی چشم به‌ٔطورکلی دربرگیرنده اطلاعات جمعیت‌شناختی بیمار جهت شناسایی بیمار و پیگیری مراجعات بعدی، اطلاعات بالینی بیمار جهت داشتن سابقه‌ای از بیماری و اقدامات انجام‌شده درخصوص رفع مشکل فرد، معاینات بینایی، مشاوره‌های صورت‌گرفته برای وی، تجویز پزشک، تست‌های حسی و طرح درمان بود. مطالعه کونر و همکاران در سال 2011 برای ثبت اطلاعات بیماری گلوکوم چشم در دالاس انجام شد. اطلاعات مورد نیاز سامانه شامل سن، نژاد، جنس، تشخیص، بینایی، ضخامت قرنیه، فشار داخلی چشم، کاپ دیسک، میدان بینایی، داروهای مورد استفاده و نوع جراحی بود [13].
در کالج چشم‌پزشکی انگلیس مطالعه‌ای تحت عنوان «حداقل داده‌های لازم برای جداشدگی شبکیه» انجام شد. در این پژوهش داده‌های ضروری در 5 دسته متوالی:
1. داده‌های جمعیت شناختی،
2. ارزیابی اولیه ویژگی‌های چشم و جداشدگی شبکیه،
3. چشم مقابل شامل انحراف، انحراف قبلی، حدت، زجاجیه، خونریزی زجاجیه، ضایعات مستعدکننده، پارگی شبکیه،
4. عمل جراحی،
5. ارزیابی نهایی تعیین شده بود [14].
در این مطالعه، اطلاعات جمعیت‌شناختی و اطلاعات چشم‌پزشکی و معاینات چشمی با مطالعه حاضر هم‌خوانی و مطابقت داشت، اما سایر اطلاعاتی که هم‌خوانی نداشتند، به‌دلیل عدم نیاز به این داده‌ها در تنبلی چشم بود.
در مطالعه شهبازی و همکاران با عنوان «تعیین عناصر دادهای بیماری چشمی یووئیت»، حداقل عناصر دادهای پرونده الکترونیک بیماران یووئیت با 5 گروه اطلاعات جمعیت‌شناختی، اطلاعات بالینی بیمار، اطلاعات آزمایشگاهی، نوع یووئیت، توصیه‌های درمانی، اطلاعات تصاویر چشم‌پزشکی ارائه شد که در مقایسه با پژوهش حاضر، دارای عناصر دادهای مشترکی مانند اطلاعات جمعیت‌شناختی، اطلاعات آزمایشگاهی و امکان آپلود تصاویر و گزارشات پزشکی بود [15].
مطالعه‌ای تحت عنوان «تعیین عناصر اطلاعاتی و مجموعه حداقل داده‌های مورد نیاز جهت ایجاد پرونده الکترونیک تحت وب بیماران مبتلا به گلوکوم»، توسط قاضی‌سعیدی و همکاران انجام شد. در این مطالعه، اطلاعات بیماران به‌صورت کلی در 3 محور اطلاعات هویتی، بالینی و سوابق بیمار دسته‌بندی شد که از لحاظ عناصر داده، یافته‌های این مطالعه تا حدود زیادی با مطالعه کنونی مطابقت دارد و تنها ازنظر برخی عناصر دادهای خاص بیماری گلوکوم و دسته‌بندی عناصر داده، هم‌خوانی وجود ندارد [16]. صباغی و همکاران در مطالعه خود با عنوان «ثبت بیماری‌های ارثی شبکیه در ایران» به 151 عنصر داده در 8 گروه شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی، ویژگی‌های ارثی، سابقه وضعیت سیستمیک و چشم، داده‌های بانک‌های زیستی، معاینه بصری، یافته‌های چشم، داده‌های پاراکلینیکی و یافته‌های ژنتیکی دست یافتند [17].
برخی از عناصر داده جمعیت‌شناختی و اطلاعات مربوط به چشم پزشکی و معاینات چشمی با مطالعه کنونی همراستا بود و برخی عناصر داده به‌دلیل تخصصی بودن داده‌های انواع مختلف بیماری‌های چشم هم‌خوانی نداشت که می‌توان به مواردی همچون انواع روش‌های معاینات چشمی، تست‌های پاراکلنیکی و تشخیص بیماری‌ها و روش‌های درمانی پیشنهادی خاص شبیکه و غیره اشاره کرد.
محمود و همکاران در مطالعه‌ای، مجموعه استانداردی را برای افراد مبتلا به آب مروارید را در 3 دسته کلی: معیارهای توصیه‌شده برای ثبت اطلاعات قبل از عمل (مشخصات جمعیت‌شناختی، سابقه مشکلات چشمی و بیماری‌های همراه، حدت بینایی قبل از عمل و عملکرد بینایی گزارش‌شده توسط بیمار)، نتایج حین عمل (مشکلات مربوط به کپسول، دررفتگی قطعات هسته لنز در زجاجیه و سایر عوارض)، پیامدهای بعد از عمل (بینایی، عیوب انکساری، عملکرد بینایی گزارش‌شده توسط بیمار و عوارض اولیه و دیرهنگام جراحی) تعریف کردند [18]. همان‌طورکه بیان شد، باتوجه‌به رویکردهای مختلف تشخیصی و درمانی عناصر داده مختلفی برای بیماری‌های مختلف حوزه چشم‌پزشکی به کار گرفته میشود که ممکن است برای سایر تخصص‌ها کاربردی نداشته باشد.
ازجمله محدودیت‌های پژوهش، می‌توان به نداشتن زمان کافی پزشکان جهت دریافت مشاوره، ناخوانا بودن بسیاری از پرونده‌های بیماران و اینکه تعیین مجموعه حداقل داده‌ها فقط محدود به مرکز چشم‌پزشکی فارابی بود، اشاره کرد. به‌دلیل شلوغ بودن درمانگاه و نداشتن زمان کافی بعضی از پزشکان امکان استفاده از مشاوره و نظرات آن‌ها وجود نداشت، با مراجعات متعدد و یا با تماس تلفنی و یا ایمیل از مشاوره و نظرات آن‌ها استفاده شد. ناخوانایی پرونده‌ها سبب می‌شد بررسی آن‌ها دشوار شود. برای حل این مشکل از پرستاران و برخی از پزشکان کمک گرفته شد. پیشنهاد میشود در مطالعات بعدی تعیین مجموعه حداقل داده در سطح ملی تعیین شود.
نتیجه‌گیری
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که تعیین مجموعه حداقل داده‌های تنبلی چشم، گامی مؤثر در جهت یکپارچه‌سازی اطلاعات این بیماران در ایران بوده است و موجبات بهبود مدیربت اطلاعات بیماران تنبلی چشم، افزایش کارایی، اثربخشی در مراقبت‌های بهداشتی، ارتباط مؤثر بین ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و تصمیم‌گیرندگان و امکان مقایسه اطلاعات را فراهم می‌آورد. درواقع با تعیین مجموعه حداقل داده‌های پرونده الکترونیک تنبلی چشم منطبق با شرایط اجتماعی و سلامت ایران، امکان ذخیره و بازیابی استاندارد اطلاعات این بیماران در قالب مجموعه حداقل داده با هدف ارتقا کیفیت مراقبت بهداشتی امکان‌پذیر میشود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه دارای تأییدیه اخلاقی به شماره IR.TUMS.SPH.REC.1398.290از دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
حامی مالی
پژوهش حاضر بخشی از پایان‌نامه با عنوان طراحی و ارزیابی پرونده الکترونیک تحت وب بیماران تنبلی چشم برای دریافت گواهی‌نامه دوره توانمندسازی سطح ارشد رشته فناوری اطلاعات سلامت (در مقطع کارشناسی ارشد رشته فناوری اطلاعات سلامت)، مصوب دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با کد 5271 در سال 1399 می‌باشد. این مقاله با حمایت مالی معاونت تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است.
مشارکت نویسندگان
طراحی مطالعه، روش کار و تأمین مالی: لیلا شاهمرادی؛ نگارش-نقد و ویرایش: رویا نعیمی و مریم ابراهیمی؛ منابع: مینا اکبریان و مریم ابراهیمی؛ نظارت: لیلا شاهمرادی و رویا نعیمی؛ بررسی مطالعه و نگارش پیش‌نویس اصلی: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از تمامی متخصصانی که در این پژوهش ما را یاری کردند، تشکر و قدردانی میشود.
References
1.Mostafaie A, Ghojazadeh M, Hosseinifard H, Manaflouyan H, Farhadi F, Taheri N, et al. A systematic review of amblyopia prevalence among the children of the world. Rom J Ophthalmol. 2020; 64(4):342-55. [DOI:10.22336/rjo.2020.56] [PMID] [PMCID]
2.Aghazadeh-Amiri M, Ghorbanian N, Ghasemi-Broumand M, Akbarzadeh-Baghban A. [Comparison of the effect of full time and part time patch (in nonstrabismic & moderate amblyopia) in 3-7 years old children (Persian)]. J Rehab Med. 2013; 2(4):15-21 [DOI:10.22037/JRM.2013.1100129]
3.Mohammadi M, Vaisi Raiegan A, Jalali R, Salimpour S, Ghobadi A, Abbasi P. Prevalence of amblyopia in Iranian children. J Babol Univ Med Sci. 2018; 20(9):72-80. [Link]
4.Hosainian H, Hatamizadeh N, Vameghi R, Bakhshi E. [Process evaluation of therapy in children with amblyopia detected in ‘amblyopia prevention program-2012’, Mashhad city (Persian)]. J Rehab Med. 2016; 5(1):109-18. [DOI:10.22037/JRM.2016.1100171]
5.Darabi M, Delpisheh A, Gholamiparizad E, Nematollahi M, Sharifian R. Designing the minimum data set for Iranian children’health records. sjimu. 2016; 24(1):114-25. [DOI:10.18869/acadpub.sjimu.24.1.114]
6.Kabir MJ, Ashrafian Amiri H, Rabiee SM, Keshavarzi A, Hosseini S, Nasrollahpour SSD. [Satisfaction of urban family physicians and health care providers in Fars and Mazandaran provinces from integrated health system (Persian)]. J Health Biomed Inform. 2018; 4(4):244-52. [Link]
7.Jafari H, Ranjbar M, Amini-Rarani M, Hashemi FS, Bidoki SS. [Experiences and views of users about delivering services through the integrated health system: A qualitative study (Persian)]. J Toloo-e-behdasht. 2020; 19(2):57-71. [DOI:10.18502/tbj.v19i2.3396]
8.Hazhir F, Jahanbakhsh M, Peikari H, Saghaeiannejad-Isfahani S. [Investigating the realization of the consequences of using the integrated health system (SIB) from users’ point of view in primary healthcare centers in Isfahan, Iran (Persian)]. J Health syst Res. 2020; 16(2):136-42. [DOI:10.22122/jhsr.v16i2.3544]
9.Sadoughi F, Yazdanian A, Hamedan F. Provision of the minimum dataset of asthma for electronic health record. J Family Med Prim Care. 2018; 7(6):1309-13. [DOI:10.4103/jfmpc.jfmpc_46_18] [PMID] [PMCID]
10.Abbasi R, Khajouei R, Mirzaee M. Evaluating the demographic and clinical minimum data sets of Iranian national electronic health record. BMC Health Serv Res. 2019; 19(1):450. [DOI:10.1186/s12913-019-4284-x] [PMID] [PMCID]
11.Khajouei R, Abbasi R, Mirzaee M. Errors and causes of communication failures from hospital information systems to electronic health record: A record-review study. Int J Med Inform. 2018; 119:47-53. [DOI:10.1016/j.ijmedinf.2018.09.004] [PMID]
12.Spigolon DN, Moro CM. Nursing minimum data set based on EHR archetypes approach. Paper presented at: The 11th International Congress in Nursing Informatics. 23-27 June 2012; Montreal, Canada. [PMID] [PMCID]
13.Kooner KS, Joseph A, Shar A, Marquardt FA, AlBdoor M, Cho BJ, et al. Dallas glaucoma registry: Preliminary results. J Clin Exp Ophthalmol. 2011; 2(6):164. [DOI:10.4172/2155-9570.1000164] [PMID] [PMCID]
14.G W Aylward AL, N Patton, D Steel, T Williamson, D Yorston. Retinal detachment data set. London: The Royal College of Ophthalmologists; 2011. [Link]
15.Shahbazi M, Safdari R, Zarei M. [Determining the minimum data set for uveitis patients’ electronic health records in Iran (Persian)]. Payavard. 2018; 12(2):120-7. [Link]
16.Ghazi Saeidi M, Moghimi Araghi S, Babadi S. [Determining the required minimum data set and data elements to create a web-based electronic record for glaucoma patients (Persian)]. Payavard. 2018; 11(6):675-84. [Link]
17.Sabbaghi H, Daftarian N, Suri F, Mirrahimi M, Madani S, Sheikhtaheri A, et al. The first inherited retinal disease registry in Iran: Research protocol and results of a pilot study. Arch Iran Med. 2020; 23(7):445-54. [DOI:10.34172/aim.2020.41] [PMID]
2.Aghazadeh-Amiri M, Ghorbanian N, Ghasemi-Broumand M, Akbarzadeh-Baghban A. [Comparison of the effect of full time and part time patch (in nonstrabismic & moderate amblyopia) in 3-7 years old children (Persian)]. J Rehab Med. 2013; 2(4):15-21 [DOI:10.22037/JRM.2013.1100129]
3.Mohammadi M, Vaisi Raiegan A, Jalali R, Salimpour S, Ghobadi A, Abbasi P. Prevalence of amblyopia in Iranian children. J Babol Univ Med Sci. 2018; 20(9):72-80. [Link]
4.Hosainian H, Hatamizadeh N, Vameghi R, Bakhshi E. [Process evaluation of therapy in children with amblyopia detected in ‘amblyopia prevention program-2012’, Mashhad city (Persian)]. J Rehab Med. 2016; 5(1):109-18. [DOI:10.22037/JRM.2016.1100171]
5.Darabi M, Delpisheh A, Gholamiparizad E, Nematollahi M, Sharifian R. Designing the minimum data set for Iranian children’health records. sjimu. 2016; 24(1):114-25. [DOI:10.18869/acadpub.sjimu.24.1.114]
6.Kabir MJ, Ashrafian Amiri H, Rabiee SM, Keshavarzi A, Hosseini S, Nasrollahpour SSD. [Satisfaction of urban family physicians and health care providers in Fars and Mazandaran provinces from integrated health system (Persian)]. J Health Biomed Inform. 2018; 4(4):244-52. [Link]
7.Jafari H, Ranjbar M, Amini-Rarani M, Hashemi FS, Bidoki SS. [Experiences and views of users about delivering services through the integrated health system: A qualitative study (Persian)]. J Toloo-e-behdasht. 2020; 19(2):57-71. [DOI:10.18502/tbj.v19i2.3396]
8.Hazhir F, Jahanbakhsh M, Peikari H, Saghaeiannejad-Isfahani S. [Investigating the realization of the consequences of using the integrated health system (SIB) from users’ point of view in primary healthcare centers in Isfahan, Iran (Persian)]. J Health syst Res. 2020; 16(2):136-42. [DOI:10.22122/jhsr.v16i2.3544]
9.Sadoughi F, Yazdanian A, Hamedan F. Provision of the minimum dataset of asthma for electronic health record. J Family Med Prim Care. 2018; 7(6):1309-13. [DOI:10.4103/jfmpc.jfmpc_46_18] [PMID] [PMCID]
10.Abbasi R, Khajouei R, Mirzaee M. Evaluating the demographic and clinical minimum data sets of Iranian national electronic health record. BMC Health Serv Res. 2019; 19(1):450. [DOI:10.1186/s12913-019-4284-x] [PMID] [PMCID]
11.Khajouei R, Abbasi R, Mirzaee M. Errors and causes of communication failures from hospital information systems to electronic health record: A record-review study. Int J Med Inform. 2018; 119:47-53. [DOI:10.1016/j.ijmedinf.2018.09.004] [PMID]
12.Spigolon DN, Moro CM. Nursing minimum data set based on EHR archetypes approach. Paper presented at: The 11th International Congress in Nursing Informatics. 23-27 June 2012; Montreal, Canada. [PMID] [PMCID]
13.Kooner KS, Joseph A, Shar A, Marquardt FA, AlBdoor M, Cho BJ, et al. Dallas glaucoma registry: Preliminary results. J Clin Exp Ophthalmol. 2011; 2(6):164. [DOI:10.4172/2155-9570.1000164] [PMID] [PMCID]
14.G W Aylward AL, N Patton, D Steel, T Williamson, D Yorston. Retinal detachment data set. London: The Royal College of Ophthalmologists; 2011. [Link]
15.Shahbazi M, Safdari R, Zarei M. [Determining the minimum data set for uveitis patients’ electronic health records in Iran (Persian)]. Payavard. 2018; 12(2):120-7. [Link]
16.Ghazi Saeidi M, Moghimi Araghi S, Babadi S. [Determining the required minimum data set and data elements to create a web-based electronic record for glaucoma patients (Persian)]. Payavard. 2018; 11(6):675-84. [Link]
17.Sabbaghi H, Daftarian N, Suri F, Mirrahimi M, Madani S, Sheikhtaheri A, et al. The first inherited retinal disease registry in Iran: Research protocol and results of a pilot study. Arch Iran Med. 2020; 23(7):445-54. [DOI:10.34172/aim.2020.41] [PMID]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
