مجله اطلاع رسانی پزشکی نوین

مقدمه
انتخاب شغل همراه با مجموعه‌ای از خواسته‌ها، تجربیات و آرزوهایی است که کارکنان از گذشته در ذهن داشته‌اند که به مجموعه این خواسته‌ها، انتظارات شغلی گفته می‌شود. میان شغل و اهدافی که کارکنان در ذهن دارند، به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به اهدافی که دارند، ارتباط وجود دارد [1].
اگر شخصی از شغل خود شکایت کند، ممکن است به این دلیل باشد که فرد رضایت شغلی ندارد. رضایت شغلی تعاریف مختلفی دارد. استیون رابینز «رضایت شغلی» را نگرش کلی هر فرد نسبت به شغل خود می‌داند؛ بنابراین هر کسی که رضایت شغلی او در سطح بالاتری باشد، نسبت به شغل خود نگرش مثبت‌تری دارد و بالعکس [2].
یکی از دلایل اصلی توجه به رضایت شغلی، کیفیت زندگی افراد است. کیفیت زندگی مفهومی چند بُعدی و نشان‌دهنده میزان درک اهداف، ارزش‌ها و علایق هر فرد است. عواملی نظیر احساس امنیت، تعارضات عاطفی، اهداف، میزان تحمل شکست‌ها، ادراک از خود، بهره‌وری، انگیزه، نگرش نسبت به زندگی و آینده‌نگری، تأثیر عمیقی بر کیفیت دارد. همچنین ابعاد منفی یک شغل مانند داشتن شغلی خطرناک که محیط کار رضایت‌بخشی برای فرد ایجاد نمی‌کند، می‌تواند موجب کاهش رضایت شغلی و کیفیت زندگی شود [3].
در مسائل نیروی انسانی، رضایت شغلی کارکنان هر سازمان به عنوان یک معیار اساسی در میزان بهره‌وری فردی و دستیابی به اهداف سازمانی همواره مورد تأکید بوده است [4]. داشتن شغل مناسب و رضایت‌بخش یکی از عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی افراد است [5]. 
عملکرد کارکنان یک سازمان تابعی از توانایی‌ها و انگیزه‌های آن‌هاست. به‌طور کلی مطالعات نشان می‌دهد عوامل مؤثر بر رضایت شغلی پزشکان را می‌توان به چندین دسته تقسیم کرد که عبارت‌اند از: عوامل فردی مانند سن، تعداد سال‌های سابقه، وضعیت تأهل، تعارض بین کار و خانواده، وضعیت سلامت، رضایت از زندگی، راهبردهای مقابله، ساختار روان‌شناختی، تحصیلات خارجی و بین‌المللی؛ عوامل زمینه‌ای مانند تخصص، تعاملات پزشک و بیمار، تعاملات کاری؛ عوامل مرتبط با محل کار از جمله نوع و ساختار بیمارستان، مدیریت و رهبری سازمان، فرصت‌های توسعه حرفه‌ای، حمایت همکاران و دسترسی به منابع؛ عوامل مرتبط با شغل نظیر حجم کار، قدرت اختیار، ثبات شغلی، پاداش‌های مالی و غیر‌مالی و سایر عوامل مانند قصد ترک، دستاوردهای قبلی و غیره [6].
از آن‌جا که حرفه پزشکی ارتباط مستقیمی با سلامت انسان دارد، از دیرباز به عنوان یک حرفه حساس، مهم و تأثیرگذار در جوامع مختلف مطرح بوده است؛ بنابراین بررسی رضایت شغلی کارکنان این حرفه از سایر مشاغل اهمیت بیشتری دارد [7].مطالعات نشان داده است رضایت شغلی پزشکان بر کیفیت خدمات سلامت تأثیر می‌گذارد. یکی از پیامدهای «نارضایتی شغلی» پزشکان، تأثیر بر نگرش بیماران در ارتباط با کیفیت مراقبت‌ها و نتایج درمان و سلامت روان است [8].
تعیین میزان رضایت شغلی پزشکان و عوامل مؤثر بر آن ضرورت بسیاری دارد. در وهله اول، رضایت پزشکان رابطه مستقیمی با کیفیت خدمات و رضایت بیماران دارد و در وهله دوم، ترک خدمت در میان پزشکان ناراضی بیشتر دیده می‌شود. همچنین ممکن است دیگران را نیز تشویق به عدم ورود به این حرفه کنند که به نوبه خود می‌تواند آسیب جدی به ارتباط پزشک و بیمار وارد کرده و هزینه‌بر باشد، چرا که با جلوگیری از ورود افراد واجد شرایط به این حرفه، کیفیت خدمات بهداشتی کاهش می‌یابد [9]. بدیهی است که ترک پزشکان در پی نارضایتی شغلی، نیاز به نیروی جایگزین را افزایش می‌دهد [1].
رضایت یک عامل ثابت نیست و می‌تواند با تغییر شرایط تغییر کند [10]. امروزه، عموماً توافق بر این است که رضایت پزشکان رو به کاهش است [11, 12]. نارضایتی پزشکان یک موضوع جهانی است [13]. دلایل متعددی برای نارضایتی پزشکان وجود دارد. از عوامل نارضایتی می‌توان به قوانین، به ویژه قوانین محدود‌کننده استقلال پزشکان اشاره کرد [14]. استقلال بالینی ارتباط نزدیکی با رضایت شغلی دارد [15]. همچنین پزشکان زن تمایل بیشتری به ابراز نارضایتی شغلی دارند؛ زیرا کنترل کمتری بر محیط کار خود دارند [16]. 
پزشکان شاغل در سازمان‌های حفظ سلامت معمولاً رضایت شغلی پایینی احساس می‌کنند. این رضایت شغلی پایین را می‌توان به دلایلی، از جمله شرایط نامناسب کاری نظیر عدم حمایت و عدم کنترل محیط نسبت داد [17, 18]. مطالعات نشان می‌دهد کارکنان پزشکی، از جمله پزشکان از سطوح بالایی از استرس شغلی رنج می‌برند که به نوبه خود موجب کاهش رضایت شغلی می‌شود [19].
حدود 40 درصد جامعه پزشکی ایران را پزشکان عمومی تشکیل می‌دهند. در سال‌های اخیر، پزشکان عمومی با تغییرات مختلفی در زمینه‌های اقتصادی و امنیت شغلی مواجه شده‌اند که می‌تواند منشأ نارضایتی باشد. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، رضایت شغلی پزشکان عمومی در ایران در سطح پایینی قرار دار. همچنین مطالعات کمی در زمینه رضایت شغلی پزشکان در کشور ما انجام شده است [1]؛ بنابراین بر آن شدیم تا مطالعه‌ای در راستای تعیین عوامل مؤثر بر رضایت شغلی پزشکان عمومی ایران انجام دهیم.

مواد و روش‌ها
اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از مطالعه بیاتی در سال 1395 استخراج شده است. حجم نمونه در این پیمایش 666 پزشک عمومی بود که به روش نمونه‌گیری ساده انتخاب شدند. برای برآورد تعداد نمونه مورد نیاز از فرمول حجم نمونه کوهن استفاده شد. ملاک پذیرش پزشک عمومی و ملاک ترک، تحصیل نکردن در مقطع پزشکی بود [20].
ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق‌ساخته‌ای بود که از 3 بخش اصلی تشکیل شده است. اطلاعات جمعیت‌شناختی شامل جنسیت، سال تولد، تعداد فرزندان و وضعیت تأهل بود. اطلاعات مربوط به شغل نظیر سابقه اشتغال در حرفه پزشکی، شهر محل طبابت، درآمد حاصل از پزشکی و همچنین سؤالاتی در ارتباط با دیدگاه‌های اقتصادی پزشکان بود. پایایی و روایی ابزار بررسی و تأیید شد. به دلیل نبود چارچوب نمونه‌گیری مناسب و به‌روز برای پزشکان، به ویژه پزشکان بخش خصوصی، جمع‌آوری داده‌ها در 2 کنفرانس ملی انجمن پزشکان عمومی ایران انجام شد. برای اطلاعات بیشتر درباره ابزارهای مورد استفاده و جمع‌آوری داده‌ها به مقاله منتشر‌شده در این زمینه [20] مراجعه کنید.
برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها، ابتدا از آمار توصیفی رضایت شغلی و اقتصادی پزشکان عمومی و در زیرگروه‌های مختلف بر اساس ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و عملکرد استفاده شد. سپس فرضیه‌های تحقیق درباره متغیرهای طبقه‌بندی‌شده از آزمون آماری کای اسکوئر و درباره متغیرهای کمّی از آزمون آنووا و رگرسیون لجستیک استفاده شد. با توجه به این‌که برخی متغیرها مانند درآمد نسبی درک‌شده و رضایت بیمار، حاصل چندین متغیر دیگر بودند و PCA نیز روی آن‌ها انجام شد؛ بنابراین ممکن است میانگین منفی نیز مشاهده شود. 
متغیرهایی که در تحلیل یک‌طرفه از تفاوت میانگین معنادار و قابل‌قبولی برخوردار بودند، به مدل رگرسیون وارد شدند. متغیرهای توضیحی در مدل رگرسیون شامل انواع متغیرهای جمعیت‌شناختی، متغیرهای پزشکی و عملکردی و متغیرهای دیدگاه پزشکان بررسی‌شده بود. این متغیرها همان متغیرهایی بودند که رابطه هر یک به‌طور جداگانه با رضایت اقتصادی و رضایت شغلی بررسی شد و متغیرهای با 0/2>P ‌وارد مدل شدند. داده‌های موجود با استفاده از نرم‌افزار Stata نسخه 14 تجزیه‌و‌تحلیل شده و مورد آزمون قرار گرفتند.
متغیرهای اندازه‌گیری‌شده در این پژوهش به شرح زیر بودند:
رضایت حرفه ای: ادراک، احساسات و نگرش مثبت افراد نسبت به شغلشان. این متغیر با این سؤال اندازه‌گیری شد که آیا اگر به گذشته برگردید، باز هم پزشکی را انتخاب می‌کنید؟ مقیاس اندازه‌گیری این متغیر بر اساس نمره به‌دست‌آمده از پرسش‌نامه، به 3 دسته نارضایتی کامل، رضایت متوسط و رضایت کامل تقسیم شد.
رضایت اقتصادی: رضایت از حقوق و مزایا، درآمد، پاداش نقدی و غیر‌نقدی و غیره که باعث رضایت اقتصادی فرد از شغل خود می‌شود. این متغیر با این سؤال اندازه‌گیری شد که اگر شغل دیگری را به جای پزشکی انتخاب می‌کردید و زودتر وارد بازار کار می‌شدید، وضعیت اقتصادی فعلی خود را چگونه ارزیابی می‌کردید. این متغیر طبق نمره به‌دست‌آمده از پرسش‌نامه به 3 دسته نارضایتی کامل، رضایت متوسط و رضایت کامل تقسیم شد.
انتظارات اقتصادی: انتظارات اقتصادی به معنای نگرش پزشکان عمومی نسبت به حرفه پزشکی به عنوان منبع درآمد هنگام ورود به این رشته است. این متغیر میانگین 3 متغیر دیگر است: انتظارات اقتصادی جامعه، انتظارات اقتصادی خانواده و انتظارات اقتصادی خود [20].
نسبت درآمد واقعی به درآمد هدف: نسبت درآمد واقعی به درآمد هدف که با این سؤال اندازه‌گیری می‌شود: با توجه به تلاشی که برای دستیابی به این موقعیت انجام دادید، نسبت درآمد واقعی شما به درآمد مورد انتظارتان از طبابت را در ماه چقدر می‌دانید؟
ادراک درآمد: این متغیر میانگین 3 متغیر دیگر است: درک سطح درآمد نسبت به درآمد پزشکان متخصص، درک سطح درآمد نسبت به درآمد سایر پزشکان عمومی و درک سطح درآمد نسبت به درآمد پزشکان عمومی خارجی [20].

یافته‌ها
بر اساس نتایج، 56/25 درصد از پزشکان عمومی از رضایت کامل حرفه‌ای و 39/66 درصد از رضایت کامل اقتصادی برخوردارند (جدول شماره 1).


60/40 درصد از زنان از شغل خود احساس رضایت کامل دارند، در حالی که بیشترین نارضایتی بین پزشکان مرد (52/87 درصد) مشاهده می‌شود. پزشکان شاغل در بخش خصوصی و پزشکان با توقعات اقتصادی بالا از رضایت شغلی بالایی برخوردار بوده‌اند. هر چه نسبت درآمد واقعی به درآمد هدف بیشتر باشد، رضایت حرفه‌ای پزشکان عمومی بیشتر است. رضایت بیماران از پزشکانی که رضایت حرفه‌ای دارند در بالاترین حد است و هر چه میانگین درآمد نسبی درک‌شده پزشکان عمومی بیشتر باشد، پزشکان عمومی رضایت حرفه‌ای بیشتری احساس می‌کنند. همچنین بیشترین میانگین سنی مربوط به پزشکان عمومی است که از رضایت شغلی برخوردار نیستند. همچنین پزشکان متأهل از شغل خود رضایت بیشتری دارند (جدول شماره 2).


زنان بیشتر از مردان احساس رضایت اقتصادی می‌کنند. پزشکان بخش دولتی و پزشکان با توقعات اقتصادی بالا، از رضایت اقتصادی بالایی برخوردار بوده‌اند. بالاترین میانگین نسبت درآمد واقعی به درآمد هدف و بالاترین درآمد نسبی درک‌شده در پزشکانی است که از نظر اقتصادی کاملاً راضی هستند. همچنین بیماران از پزشکانی که از نظر اقتصادی راضی هستند، رضایت بیشتری دارند. پزشکان متأهل از نظر اقتصادی رضایت بیشتری دارند. بالاترین میانگین سنی در پزشکان با رضایت اقتصادی متوسط و کمترین آن در پزشکانی است که از نظر اقتصادی رضایت ندارند (جدول شماره 3).


میان انتظارات اقتصادی، درآمد نسبی ادراک‌شده، رضایت بیمار و وضعیت تأهل با رضایت حرفه‌ای رابطه معناداری وجود دارد (جدول شماره 4).


میان جنسیت، محیط، نسبت درآمد واقعی به هدف، درآمد نسبی درک‌شده و سن با رضایت اقتصادی رابطه معناداری وجود دارد (جدول شماره 5).



بحث
داده‌های به‌دست‌آمده از این مطالعه نشان می‌دهد که به ترتیب (56/25 درصد) و (39/66 درصد) از پزشکان رضایت شغلی و اقتصادی کامل دارند. این نتایج با مطالعات نیلنا [21]، آزجا [22] و رافلر [23] مطابقت دارد و با نتایج مطالعه ترابیان [24] در تضاد است. این همبستگی می‌تواند به دلایلی، از جمله رضایت از حقوق، مزایا و شرایط کاری مناسب و رابطه خوب پزشک و بیمار باشد و بر اساس مطالعات فوق در کشورهایی مانند نروژ، آلمان و نیجریه رضایت از پرداخت عادلانه، رضایت پزشکان عمومی را افزایش می‌دهد. 
همچنین این مغایرت ناشی از نارضایتی پزشکان عمومی از طرح پزشک خانواده در مطالعه ترابیان در استان همدان است. بر اساس این پژوهش، اجرای نادرست طرح پزشک خانواده، پایین بودن هزینه ویزیت، محدودیت تعداد آزمایشات و داروها، مغایرت قوانین وزارت بهداشت و بیمه، مشکلات متعدد اداری در تکمیل و استفاده از پرونده سلامت، از جمله مهم‌ترین دلایل نارضایتی است.
رضایت شغلی و اقتصادی پزشکان زن بیشتر از پزشکان مرد است. این یافته با نتایج مطالعات رافلر [23] و گوته [25] مطابقت دارد و با مطالعه پیلی [26] در تضاد است؛ زیرا مردان بیشتر از زنان، به ویژه در کشور ما ایران، بار مدیریت امور زندگی را بر دوش می‌کشند.
پزشکان متأهل رضایت شغلی و اقتصادی بیشتری را تجربه می‌کنند. این امر با تحقیق رضوی [27] هم‌خوانی دارد که می‌توان به این واقعیت اشاره کرد که افراد متأهل از نظر مالی و روانی توسط شریک زندگی خود حمایت می‌شوند و در نتیجه، کمتر احساس فرسودگی جسمی و روانی می‌کنند؛ بنابراین رضایت شغلی و اقتصادی بیشتری تجربه می‌کنند.
رضایت شغلی پزشکان شاغل در بخش خصوصی بیشتر از پزشکان بخش دولتی است. این یافته با مطالعات صدیق [28] و نیلنا [29] مطابقت دارد که می‌تواند به دلایلی نظیر خودمختاری و استقلال بیشتر در تصمیم‌گیری منجر شود، به ویژه برای پزشکان عمومی شاغل در دفاتر خصوصی و مراکز با بوروکراسی کمتر.
پزشکان شاغل در بخش دولتی از نظر اقتصادی رضایت بیشتری دارند که با یافته‌های صدیق [28] و نیلنا [29] هم‌خوانی ندارد. این مغایرت می‌تواند ناشی از عواملی نظیر سیستم‌های پرداخت شفاف و به موقع در بخش‌های دولتی نسبت به بخش خصوصی، به ویژه در سال‌های اخیر، داشتن رابطه استخدامی با دولت، امنیت شغلی بیشتر و امکان استفاده از مزایای آن باشد. 
بر اساس این مطالعه، هر چه پزشکان در ورود به عرصه پزشکی دیدگاه اقتصادی بیشتری داشته باشند، رضایت شغلی و رضایت اقتصادی کمتری احساس می‌کنند. این یافته‌ها با مطالعه نیلنا [21] در تضاد است. پس از مدتی که پزشکان ابعاد، جنبه‌ها و مشکلات دیگر این رشته را تجربه می‌کنند، کمتر احساس رضایت شغلی و اقتصادی می‌کنند. بر خلاف نتایج تحقیقات نیلنا که در آن 67 درصد از پزشکان عمومی در نروژ اظهار داشتند که در صورت بازگشت به دوران جوانی رشته پزشکی را انتخاب می‌کنند، پزشکان در مطالعه ما اعلام کردند که اگر به دوران جوانی خود بازگردند، وارد رشته پزشکی نمی‌شوند، بلکه زودتر وارد بازار کار شده یا شغل دیگری انتخاب می‌کنند.
داده‌های این مطالعه نشان می‌دهد هر چه نسبت درآمد واقعی به درآمد هدف بیشتر باشد، رضایت حرفه‌ای و رضایت اقتصادی پزشکان عمومی بالاتر است. این یافته با نتایج مطالعات‌ آجا [22]،  رافلر [23]، گوته [25]، پیلی [26]، گوتز [30]، ‌رجایی [31] و مطابقت دارد. هر چه نسبت درآمد واقعی به درآمد هدف بیشتر باشد، شکاف کمتری میان درآمد هدف و دستمزد مورد انتظار پزشکان وجود دارد که موجب رضایت بیشتر آنان می‌شود.
هر چه درآمد نسبی ادراک‌شده توسط پزشکان عمومی بیشتر باشد، رضایت شغلی و رضایت اقتصادی آن‌ها بیشتر است. این یافته با نتایج مطالعه والارس [32] مطابقت دارد، چرا که پزشکان اغلب درآمد خود را با حقوقی که همکارانشان در سازمان‌های دیگر دریافت می‌کنند، مقایسه می‌کنند.

نتیجه‌گیری
بر اساس نتایج پژوهش، بین جنسیت، محل کار عمومی / خصوصی، انتظارات اقتصادی، درآمد نسبی درک‌شده، رضایت بیمار و وضعیت تأهل با رضایت شغلی رابطه معناداری وجود دارد. از سوی دیگر، بین جنسیت، محیط، نسبت درآمد واقعی به درآمد هدف، درآمد نسبی درک‌شده و سن با رضایت اقتصادی رابطه معناداری وجود دارد.

پیشنهادات کاربردی
برای افزایش رضایت حرفه‌ای پزشکان شاغل در بخش‌های دولتی، کاهش بوروکراسی اداری تا جایی که به اصل قوانین حاکم بر سازمان و انضباط آن آسیب وارد نکند و همچنین افزایش مدیریت مشارکتی، خودمختاری، استقلال بیشتر و شرکت پزشکان در تصمیم‌گیری‌ها ضروری است.
برای افزایش رضایت اقتصادی پزشکان شاغل در بخش غیر‌دولتی، شفافیت نظام‌های پرداخت، افزایش تناسب حقوق و مزایا با کار انجام‌شده، به موقع و منصفانه بودن پرداخت‌ها و افزایش امنیت شغلی پزشکان شاغل در بخش‌های غیردولتی ضروری است. 
برای افزایش رضایت اقتصادی پزشکان خانواده، توجه به حل مشکلاتی نظیر ناهماهنگی قوانین وزارت بهداشت و قوانین بیمه، ناهماهنگی‌های درون‌بخشی، مشکلات اجرایی متعدد در تکمیل و استفاده از پرونده سلامت و غیره ضروری است.
آگاه‌سازی افرادی که در ابتدای راه انتخاب رشته پزشکی هستند و به این رشته صرفاً به عنوان منبع درآمد می‌نگرند در جهت تغییر دیدگاه آن‌ها و آشنایی با تمام جوانب و سختی‌های این رشته و شغل، جهت افزایش رضایت حرفه‌ای و اقتصادی پزشکان عمومی در آینده ضروری است.
برای افزایش رضایت حرفه‌ای پزشکان عمومی، برقراری تعادل میان زندگی کاری و زندگی فردی از طریق بهبود برنامه‌ریزی ساعات کاری، اجرای برنامه‌ها و آموزش‌های کاهش استرس شغلی و به تبع آن پیشگیری از فرسودگی شغلی ضرورت دارد. 
برای افزایش رضایت حرفه‌ای و اقتصادی پزشکان عمومی، توجه ویژه به برنامه‌ریزی در راستای افزایش درآمد واقعی و یا کاهش درآمد هدف (درآمد مورد انتظار پزشکان عمومی) و بدین وسیله افزایش نسبت درامد واقعی به درآمد هدف و کاهش فاصله درآمد واقعی و درآمد هدف، ضروری است.
با افزایش رضایت بیماران که به دنبال رضایت از مدت زمان انتظار برای ویزیت، رضایت از کیفیت امکانات و تجهیزات محل طبابت، رضایت از امکانات رفاهی ساختمان، امکان استفاده از خدمات بیمه‌ای و مناسب بودن هزینه ویزیت، رضایت از ارتباط پزشک / بیمار، برخورد مناسب پزشک، کیفیت مراقبت‌های درمانی، رضایت از نتایج مورد انتظار درمان و غیره رخ می‌دهد، می‌توان افزایش رضایت حرفه‌ای و اقتصادی پزشکان عمومی را پیش‌بینی کرد. 
سازمان‌ها و سیاست‌گذاران در راستای افزایش رضایت پزشکان عمومی، باید از به‌کارگیری پزشکان عمومی متأهل، با درآمد نسبی درک‌شده بالا، دیدگاه اقتصادی پایین و پزشکان عمومی که بیماران آن‌ها رضایت بالایی دارند و حسن شهرت دارند، استفاده کنند.
سازمان‌ها و سیاست‌گذاران در راستای افزایش رضایت پزشکان عمومی باید بیشتر بر به‌کارگیری پزشکان زن که به دلیل سبک‌تر بودن بار زندگی بر دوش آن‌ها در مقایسه با مردان رضایت حرفه‌ای و اقتصادی بیشتری احساس می‌کنند، اعطای مزایایی نظیر بخش دولتی، از جمله امنیت شغلی، شفاف و مشخص بودن نظام‌های پرداخت و به موقع بودن پرداخت‌ها، افزایش نسبت درآمد واقعی به هدف از طریق کاهش اختلاف درآمد واقعی با درآمد هدف و افزایش درآمد واقعی و افزایش درآمد نسبی درک‌شده توجه خود را معطوف دارند.

محدودیت‌های پژوهش
این مطالعه محدودیت‌هایی، از جمله عدم دقت کافی در پاسخگویی به سؤالات، امتناع از تکمیل پرسش‌نامه به دلیل حجم کاری شرکت‌کنندگان، ناپدید شدن برخی از پرسش‌نامه‌های توزیع‌شده میان پزشکان و همچنین کم بودن تعداد مطالعات در زمینه تعیین عوامل مؤثر بر رضایت حرفه‌ای پزشکان عمومی در ایران داشت.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
پژوهش حاضر بخشی از پایان‌نامه مریم جعفرپوریان با عنوان «تعیین عوامل مؤثر بر رضایت پزشکان عمومی در ایران در سال 1398» جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، مصوب دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز در سال 1398 است. این مطالعه تأییدیه اخلاقی به شماره IR.SUMS. REC.1398.1235 از دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز  دارد.

حامی مالی
این مقاله با حمایت مالی معاونت تحقیقات دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز انجام شده است.

مشارکت نویسندگان
طراحی مطالعه، بحث و بررسی نتایج: همه نویسندگان؛ غربالگری مقالات واجد شرایط: سجاد دلاوری و مریم جعفرپوریان؛ تجزیه‌و‌تحلیل، آماده‌سازی نسخه خطی و طراحی ارقام: محسن بیاتی و مریم جعفرپوریان؛ نظارت بر کار: زهرا کاوسی و محسن بیاتی. 

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارند.

تشکر و قدردانی
از تمام استادان محترم، زهرا کاوسی، استاد راهنمای اول پایان‌نامه از گروه مدیریت خدمات بهداشتی‌درمانی که در تمام طول مسیر بر انجام مطالعه، نظارت داشتند، محسن بیاتی (استاد راهنمای دوم پایان‌نامه) از گروه اقتصاد بهداشت که اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از مطالعه ایشان در سال 1395 استخراج شد و همه فرایندهای آماری مطالعه تحت نظارت ایشان انجام شد، سجاد دلاوری (استاد مشاور پایان‌نامه) و تمام همراهان این مسیر که به‌طور مستقیم و غیر‌مستقیم نویسندگان را در نگارش و ویرایش نگارش پایان‌نامه و مقاله برگرفته از آن راهنمایی کردند و همچنین همه پزشکان شرکت‌کننده در تکمیل پرسش‌نامه‌ها و تهیه اطلاعات اولیه و نیز دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز که این فرصت را در اختیار نویسندگان قرار داد تا برگی بر دفتر مطالعات حیطه رضایت‌سنجی و رضایت شغلی اضافه کنند، تشکر و قدردانی می‌شود.
 

References
1.Ebadi M, Montazeri A, Azin SA, Shahidzadeh A, Harirchi AM, Baradaran Moghadam HR, et al . [Job satisfaction among general practitioners in private clinics in Tehran, Iran (Persian)]. Payesh. 2005; 4(3):189-95. [Link]
2.Robbins SP, Judge T. Organizational behavior. New Jersey: Pearson Prentice Hall; 2009. [Link]
3.Origo F, Pagani L. Flexicurity and job satisfaction in Europe: The importance of perceived and actual job stability for well-being at work. Labor Econ. 2009; 16(5):547-55. [DOI:10.1016/j.labeco.2009.02.003]
4.Foroughi F, Kharrazi H, Iranfar S, Rezaei M. [Job satisfaction and its affecting factors from the viewpoints of faculty members of Kermanshah University Of Medical Sciences (Persian)]. Iran J Med Educ. 2008; 7(2):335-42. [Link]
5.Verbakel E, Diprete TA. The value of non-work time in cross-national quality of life comparisons: The case of the United States vs, The Netherlands. Social Forces. 2008; 87(2):679-712. [DOI:10.1353/sof.0.0125]
6.Iran Nejad Parizi M, Sasangohar P. [Organization and management: Theory and practice (Persian)]. Tehran: Tehran Central Bank of the Islamic Republic of Iran; 2001. [Link]
7.Kassirer JP. Doctor discontent. N Engl J Med. 1998; 339(21):1543-5. [DOI:10.1056/NEJM199811193392109] [PMID]
8.Zuger A. Dissatisfaction with medical practice. N Engl J Med. 2004; 350(1):69-75. [DOI:10.1056/NEJMsr031703] [PMID]
9.Edwards N, Kornacki MJ, Silversin J. Unhappy doctors: What are the causes and what can be done? BMJ. 2002; 324(7341):835-8. [DOI:10.1136/bmj.324.7341.835] [PMID] [PMCID]
10.Mechanic D. Physician discontent: Challenges and opportunities. JAMA. 2003; 290(7):941-6. [DOI:10.1001/jama.290.7.941] [PMID]
11.Stoddard JJ, Hargraves JL, Reed M, Vratil A. Managed care, professional autonomy, and income: Effects on physician career satisfaction. J Gen Intern Med. 2001; 16(10):675-84. [DOI:10.1111/j.1525-1497.2001.01206.x] [PMID] [PMCID]
12.Tsai YC, Liu CH. Factors and symptoms associated with work stress and health-promoting lifestyles among hospital staff: A pilot study in Taiwan. BMC Health Serv Res. 2012; 12:199. [DOI:10.1186/1472-6963-12-199] [PMID] [PMCID]
13.Robinson GE. Studentjama. Career satisfaction in female physicians. JAMA. 2004; 291(5):635. [DOI:10.1001/jama.291.5.635] [PMID]
14.Linzer M, Konrad TR, Douglas J, McMurray JE, Pathman DE, Williams ES, et al. Managed care, time pressure, and physician job satisfaction: Results from the physician worklife study. J Gen Intern Med. 2000; 15(7):441-50. [DOI:10.1046/j.1525-1497.2000.05239.x] [PMID] [PMCID]
15.Freeborn DK. Satisfaction, commitment, and psychological well-being among HMO physicians. West J Med. 2001; 174(1):13-8. [DOI:10.1136/ewjm.174.1.13] [PMID] [PMCID]
16.Ghazali SSA, Shah IA, Zaidi SAA, Tahir M. Job satisfaction among doctors working at teaching hospital of Bahawalpur, Pakistan. J Ayub Med Coll Abbottabad. 2007; 19(3):42-5. [Link]
17.Buchbinder SB, Wilson M, Melick CF, Powe NR. Estimates of costs of primary care physician turnover. Am J Manag Care. 1999; 5(11):1431-8. [PMID]
18.Bartram T, Joiner TA, Stanton P. Factors affecting the job stress and job satisfaction of Australian nurses: Implications for recruitment and retention. Contemp Nurse. 2004; 17(3):293-304. [DOI:10.5172/conu.17.3.293] [PMID]
19.Wozniak G. Risk of psychiatric morbidity among the medical and nursing staff of a Greek public general hospital. J Depress Anxiety. 2015; 4(1):1000169. [DOI:10.4172/2167-1044.1000169]
20.Bayati M, Rashidian A, Akbari Sari A, Emamgholipour S. General practitioners' views on key factors affecting their desired income: A principal component analysis approach. Med J Islam Repub Iran. 2017; 31:41. [DOI:10.14196/mjiri.31.41] [PMID]
21.Nylenna M, Gulbrandsen P, Førde R, Aasland OG. Unhappy doctors? A longitudinal study of life and job satisfaction among Norwegian doctors 1994-2002. BMC Health Serv Res. 2005; 5:44. [DOI:10.1186/1472-6963-5-44] [PMID] [PMCID]
22.Azodo CC, Ezeja EB, Ehizele AO, Ehigiator O, Oboro HO. Assessment of job satisfaction and working conditions of Nigerian oral health workers. Int J Biomed Health Sci. 2010; 6(3):144-50. [DOI:10.1111/j.1875-595X.2011.00101.x] [PMID]
23.Löffler C, Höck J, Hornung A, Kundt G, Drewelow E, Völker S, et al. [What makes happy doctors? Job satisfaction of general practitioners in mecklenburg-western pomerania-A representative cross-sectional study (German)]. Gesundheitswesen. 2015; 77(12):927-31.  [DOI:10.1055/s-0034-1387743] [PMID]
24.Torabian S, Damari B, Cheraghi MA. [Rural Insurance: Family physicians' satisfaction (Persian)]. Payesh. 2014; 13(5):561-73. [Link]
25.Goetz K, Musselmann B, Szecsenyi J, Joos S. The influence of workload and health behavior on job satisfaction of general practitioners. Fam Med. 2013; 45(2):95-101. [PMID]
26.Pillay R. Work satisfaction of medical doctors in the South African private health sector. J Health Organ Manag. 2008; 22(3):254-68. [DOI:10.1108/14777260810883530] [PMID]
27.Rizvi R, Raymer L, Kunik M, Fisher J. Facets of career satisfaction for women physicians in the United States: A systematic review. Women Health. 2012; 52(4):403-21. [DOI:10.1080/03630242.2012.674092] [PMID]
28.Seddigh L, Meysamie A, Montazeri A. [General physician job satisfaction in public and private sectors (Persian)]. Iran Occup Health. 2014; 11(5):74-85. [Link]
29.Nylenna M, Gulbrandsen P, Førde R, Aasland OG. Job satisfaction among Norwegian general practitioners. Scand J Prim Health Care. 2005 Dec; 23(4):198-202. [DOI:10.1080/02813430500311792] [PMID]
30.Sharma J, Dhar RL. Factors influencing job performance of nursing staff: mediating role of affective commitment. Pers Rev. 2016; 45(1):161-82. [DOI:10.1108/PR-01-2014-0007]
31.Götz K, Broge B, Willms S, Joos S, Szecsenyi J. [Job satisfaction of general practitioners (German)]. Med Klin. 2010; 105(11):767-71. [DOI:10.1007/s00063-010-8881-z] [PMID]
32.Peltokorpi V, Froese F. Expatriate personality and cultural fit the moderating role of host country context on job satisfaction. Int Bus Rev. 2014; 23(1)293-302. [DOI:10.1016/j.ibusrev.2013.05.004]